İmar Kanunu ve Değer Artış Payı

İmar Kanunu, Türkiye'de şehirleşme ve yapılaşmayı düzenleyen temel yasalardan biridir. Bu kanunun önemli bir parçası olarak değer artış payı, taşınmazların imar planı değişikliklerinden kaynaklanan değer kazançlarını kamu yararına düzenleyen bir mekanizmadır.

Değer Artış Payı Nedir?

Değer artış payı, bir taşınmazın imar planı değişikliği ile elde ettiği değer artışının bir kısmının kamuya aktarılmasıdır. Bu uygulama, haksız kazancı önlemek ve yerel yönetimlerin altyapı yatırımları için kaynak yaratmayı amaçlar.

Değer Artış Payı Hangi Durumlarda Uygulanır?

Değer artış payı, aşağıdaki durumlarda devreye girer:

İmar planı değişikliği sonucunda taşınmazın kullanım amacının değiştirilmesi,

Yapılaşma hakkının artırılması,

Kat yüksekliklerinin veya yoğunluk oranlarının artırılması gibi taşınmazın değerini artıran değişiklikler.

Hesaplama ve Tahsilat Süreci

Değer artış payı şu şekilde hesaplanır:

1. Plan Öncesi Değer Tespiti: İmar planı değişikliğinden önceki değer, ekspertiz raporuyla belirlenir.

2. Plan Sonrası Değer Tespiti: Plan değişikliği sonrası oluşan yeni değer belirlenir.

3. Fark ve Oran: Aradaki fark üzerinden kanunda belirtilen oran doğrultusunda değer artış payı hesaplanır.

Taşınmaz sahibi, bu payı ilgili belediyeye veya il özel idaresine öder. Ödeme yapılmadan taşınmaz üzerindeki imar değişikliği hükümleri uygulanamaz.

Eleştiriler ve Tartışmalar

Değer artış payı uygulaması, kamu yararı açısından olumlu bir düzenleme olarak görülse de, uygulamada bazı tartışmaları da beraberinde getirir:

Değer artış payının hesaplama süreci ve oranlarının şeffaflığı,

Taşınmaz sahiplerinin ekonomik yükleri,

Yerel yönetimlerin bu kaynakları etkin kullanıp kullanmadığı gibi konular, kamuoyunda sıklıkla tartışılmaktadır.

Sonuç

Değer artış payı, şehirleşmenin daha adil ve sürdürülebilir şekilde yönetilmesini hedefler. Bu nedenle taşınmaz sahiplerinin ve ilgili kamu kurumlarının süreci doğru yönetmesi büyük önem taşır.